اختلال شخصیت مرزی معمولاً با ویژگیهای همچون دشواری در تنظیم هیجان، تکانشگری، بیقراری یا افسردگی مزمن، ترس از رها شدن، احساس پوچی، ارتباطات بی ثبات و رفتارهای پرخطر شناخته میشود...
الگوهای درونکاری ای که نتیجه ی سبک دلبستگی کودک با والد هستند، در بزرگسالی نیز به صورت بازنمایی های کلی در ارتباطات فرد ادامه پیدا میکنند. اگر پیوند سالم و درستی میان کودک و والد بوجود آید، کودک در بزرگسالی این توانایی را کسب میکند که به خودش و دیگران اعتماد کند، روابط موفق تری داشته و درکل از لحاظ شناختی، اجتماعی و عاطفی رشد بهتری داشته باشد. در صورتی که ارتباط والد با کودک مثبت و سالم نباشد به عبارتی والد پاسخ گوی نیازهای کودک نبوده، غفلت کند، یا بدرفتاری داشته باشد و...، الگوهای درونکاری منفی از خود و دیگران در کودک شکل میگیرد، در او بی اعتمادی ایجاد میشود، به تدریج دنیا را جای ناامنی برای زندگی میپندارد و به عبارتی سبک دلبستگی ناایمن در کودک شکل میگیرد. این بازنمایی های منفی از خود و دیگران در بزرگسالی نیز ادامه می یابد، موجب اختلال در روابط نزدیک فرد می شود و علایمی چون ترس از رها شدن، افسردگی، بیقراری، تکانشگری و... را در وی بوجود می آورد که اینها از علایم اساسی اختلال شخصیت مرزی نیز می باشند. بالبی معتقد است که بسیاری از اختالالت از جمله اختلالات شخصیت نتیجه ی آن است که رابطه ی میان کودک و والد از ثبات و پایداری برخوردار نیست و یا کودک به کلی از حضور مادر محروم است.
یکی دیگر از عوامل خطر، مکانیسم های دفاعی میباشد که میتواند نقش مهمی در حضور عملکرد شخصیت انطباقی و پاتولوژیک داشته باشد. مکانیسمهای دفاعی به مکانیسم های روانی ناهشیاری اطلاق میشود که دربرابر فشارهای غرایز درونی و فشارهای بیرونی فعال میشود خصوصاً آنهایی که عزت نفس و خودپنداره فرد را تهدید میکنند. دفاعها باتوجه به توالی قابل پیشبینی با بلوغ کودک ایجاد میشوند و بخشی از عملکرد شخصیت نرمال هستند که اگر بیش ازحد استفاده شوند می تواند به آسیب روانی منجر شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در میان سه سبک مکانیسمهای دفاعی رشدیافته، رشدنیافته و روان آزرده بیشتر سبک دفاعی رشدنیافته را از خود نشان میدهند، ازجمله پرخاشگری منفعلانه، واکنش سازی، بی ارزش سازی، انکار، جداسازی و بدنی سازی.
مکانیسمهای دفاعی ابزاری هستند که افراد، زمانی که دچار اضطراب و تنش میشوند برای مقابله، از آنها استفاده می کنند. مکانیسمهای دفاعی موجب فاصله میان فرد و واقعیت میشوند. در واقع تمامی مکانیسمهای دفاعی چه بالغ و چه نابالغ درصدی از تحریف را در خود دارند؛ چرا که دفاع ها واقعیت را تغییر نمیدهند بلکه صرفاً شیوه ی تفکر فرد در مورد موضوع را دچار تغییر میکنند. مکانیسم های دفاعی رشدیافته شیوه ای کارآمد و سازگارانه برای مقابله با اضطراب و مکانیسمهای دفاعی رشدنیافته و روان آزرده روشهایی ناکارآمد و غیرانطباقی برای مواجهه با اضطراب میباشند.
یکی از دفاع هایی که افراد مرزی به کرات استفاده میکنند، مکانیسم دفاعی جداسازی است که مبنای تمام دفاع های آنهاست. مرزی ها عموماً چیزهای درونی و بیرونی را یا خوب میدانند یا بد. این دفاع، تلاشی برای حفاظت و مراقبت از بخش خوب و ایده آل روان، از قسمت خشونت آمیز آن است. از آنجایی که این دفاع مانع از پردازش شناختی صحیح از دنیای بیرون و عواطف درون می شود، سازگارانه نبوده و بجای آنکه باعث تسلط فرد بر درون خود شود، منجر به بروز رفتارهای آشفته در او خواهدشد. بنابراین در نظر افراد مرزی نه تنها چیزها یا خوب هستند یا بد، بلکه خوب و بد به صورت ناگهانی و به سرعت عوض و بدل می شوند از طرفی پاسخهای خوب و بد به دنیا، بر خلق وخوی افراد اثر می گذارد.
از خصایص بارز افراد مرزی میتوان به بی قراری، ناامیدی، افسردگی، نوسانات خلق و احساس پو چی اشاره کرد. یک بار ناامیدی در افراد مرزی میتواند موجب شود دنیا از دید آنها سیاه شده و برای مدتی افسردگی شدیدی را تجربه کنند در عین حال یک اتفاق مثبت نیز می تواند به طور موقت حالت شان را به سرخوشی تغییر دهد. مکانیسمهای دفاعی براساس سبک دلبستگی مرتبط با آنها، بر شیوه ی مواجه هی فرد با موقعیتهای اضطراب زا تأثیر می گذارند. زمانی که سبک دلبستگی فرد ایمن باشد، وی در هنگام رویارویی با موقعیت های استرس زا اضطراب کمتری را تجربه میکند. اما زمانی که سبک دلبستگی فرد ناایمن باشد چنانکه در افراد مرزی مشاهده شده، فرد در مواجهه با موقعیتهای تنش زا اضطراب بیشتری را تجربه کرده و درنتیجه به کرات از دفاعهای ناسازگارانه استفاده می کند.
این متن خلاصه ای از مقاله منتشر شده در مجله علمی روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان می باشد.
منبع و عنوان مقاله:تحلیل تمیزی افراد با نشانگان شخصیت مرزی از افراد بدون نشانگان شخصیت مرزی بر اساس سیک دلبستگی، مکانیسمهای دفاعی و روابط شیء-98-محمود نجفی ، نرگس ابراهی مزاده ، پرویز صباحی
خلاصه نویس:حافظ شاکر کارشناس و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی